Nhắc đến đào Hà Nội, người ta hay nhớ đến đào bích, đào phai, đào thế… nhưng với những người ‘sành’ chơi đào thì đất Nhật Tân còn một loại đào quý khác là đào thất thốn. Thời xa xưa đào này còn được các vua chúa chọn làm hoa cho vào vườn ngự uyển.
Chăm không đúng cách, đào sẽ ‘phật lòng’
Ðào thất thốn là loài hoa cổ, hiếm và có sức sống mãnh liệt. Từ gốc đến cành đào đều sùi phồng, nổi những u, mấu xù xì, phong trần. Thất thốn đỏ từ rễ lên tới búp, mầm nhọn và cứng như lưỡi kiếm. Thân cây ngắn, xù xì, lá to và dài, xanh đậm, vỏ cây nếu bóc ra thì tím màu mận chín chứ không có màu gỗ như các loại đào thường.
Không biết tự bao giờ đào thất thốn xuất hiện ở đất đào Nhật Tân. Vài chục năm trước, gần như nhà nào ở Nhật Tân cũng trồng giống đào này nhưng nay dần thu hẹp lại. Bởi người trồng đào thất thốn ở Nhật Tân cứ nản lòng dần vì các thủ thuật dùng cho đào thường như khoanh, tuốt lá, ghép mắt… để ép ra hoa đúng cữ xuân đều không có tác dụng với loại đào ‘sang chảnh’ này.
Loài đào này thoạt nhìn không khác gì cành củi khô nhưng có sức sống mãnh liệt, có thể đơm hoa từ gốc hoặc từ những chỗ mà không ngờ tới! Đào thất thốn thường chỉ ra hoa sau Rằm tháng Giêng, vì thế không kinh doanh được, chỉ dành cho mùa lễ hội sau Tết.
Để trồng được giống đào này rất khó. Nghệ nhân Lê Hàm – một người trồng đào thất thốn lâu năm ở Nhật Tân cho biết thất thốn như ‘tiểu thư’, sống rất cầu kỳ, khó chăm sóc.
Công sức và thời gian trồng đào thất thốn rất tốn: Đất trồng phải là đất thịt được đánh lên phơi nắng, cho đến khi không còn đất chua. Nếu bón nhiều chất dinh dưỡng hay bón phân hóa học cây dễ bị chết. Giống này chỉ ưa nước sạch, đất càng cằn hoa càng đẹp và thắm sắc. Cây và cành như gỗ mục, rất khó ra hoa, khi uốn rất dễ gẫy cành nên nghệ nhân rất tỉ mỉ trong khâu này.
Với khoảng 100 gốc đào thất thốn, ông Hàm đã phải xây 3 căn phòng với chi phí khoảng 10 triệu đồng/căn có lắp điều hòa để chăm sóc loại hoa “khó tính” này.
Kén người chơi
Người chơi thất thốn chỉ chơi nguyên cây trong chậu chứ không ai chơi cành. Khi hoa nở có những bông to đến 4cm nhưng hoa rất đặc biệt: Sáng nở, tối tàn, thường nở trong thời tiết mưa phùn, gió lạnh, gặp thời tiết nắng gió thì càng nhanh tàn hơn. Những giống hoa đào khác nở đồng loạt và từ dưới gốc lên thì thất thốn lại nở từ trên xuống và chỉ nở từng vùng nhất định chứ không nở rộ.
Vì là giống đào quý nên mức giá cũng không hề rẻ. Ông Hàm cho biết khoảng 100 gốc đào hầu hết đã có người đặt thuê với mức không dưới 10 triệu đồng/gốc.